Eleştiri Çağı.


Results for "Eleştiri Çağı."

Philosophical Dictionary

Eleştiri Çağı.

(Philosophical Dictionary) :
Evrim yasası, düşünce alanında da işler: Her düşünce, kendi karşıtıyle çatışarak oluşur. Bu çatışma, eleştiriyle gerçekleşir. Düşünce, hem kendi karşıtıyle hem de çevresindeki düşüncelerle çatışır; demek ki hem kendisini hem de çevresini eleştirir. Ancak bu eleştiri, birçağa damgasını vuran genel düşünce gelişimi içinde, unun soyutlayıp ayrıca ele almadıkça kendini belli etmez. Öyle bir zaman gelir ki eleştiri, genelleşir ve çağa damgasını vurur, eşdeyişle o çağın genel düşüncesi eleştiri düşüncesi olur. O zaman o çağa eleştiri çağı adı verilir. Felsefe düşüncesi, antik çağ Yunanlılarından günümüze gelinceye kadar yirmi yedi yüzyıllık uzun bir süre içinde iki büyük eleştiri çağı geçirmiştir. Biri, Yunan felsefesinde bilgicilerle (sofistler) başlar ve Protagoras, Gorgias, Hippias, Prodikos, Sokrates, Aristippos ve Hedoncularını, Antistenes ve kiniklerini, Euklides ve Megara okulunu kapsar. Eleştiri, eski değerleri iyice hırpalayıp yeni ve daha yüksek bir aşamaya imkân hazırladıktan sonra yeniden büyük sistemler belirir. Platon, Aristoteles, Epikuros, ortaçağ Hıristiyan felsefesi, Giordano, Bruno, Descartes, Spinoza, Leibniz bu ilk Yunan eleştirisinin üstünde yükselirler. Oysa her birinin içsel ve çevresel eleştirisi yeniden büyümeye ve genelleşmeye yönelir. İkinci eleştiri çağı, ilkinden yüzyıllarca sonra, XVII. yüzyıl Avrupasında İngiliz düşünürü John Lockela açılır. Berkeley, Condillac,Fransız maddecileri, Hume, Kant, Fichte, Schelling, Hegel ve Auguste Comte'la izlerinde yürüyenlere kadar sürüp gelir. İminci eleştiri çağı diyalektik gereği birincisini de kapsadığından, çok daha büyük ve anlamlıdır. Üçüncü eleştiri çağı, en üstün aşama olarak, XIX. yüzyılın ikinci yarısında Marksçılıkla gerçekleşmiştir.